|
|
|
1982 — stan wojenny
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku komunistyczne władze PRL wprowadziły stan wojenny na obszarze całego kraju. Decyzja ta oznaczała zdławienie opozycji w państwie, NSZZ „Solidarność” został zdelegalizowany, nastąpiły masowe internowania zarówno aktywistów związkowych, jak i czołowych działaczy opozycji komunistycznej w Polsce. Rozwiązaniu bądź zawieszeniu uległo wiele organizacji, szczególnie „nieprawomyślnych”. Ogłoszenie stanu wojennego de facto było pierwszym krokiem do upadku PRL-u z kierowniczą rolą PZPR na czele, który dokonał się 4 czerwca 1989 roku podczas pierwszych wolnych wyborów do Sejmu i Senatu.
Wprowadzenie stanu wojennego miało na celu unicestwienie potężnego ruchu społecznego, którego narodziny miały miejsce w Gdańsku w sierpniu 1980 roku. Wydawać by się mogło, że cel zostanie osiągnięty. Odpowiedzią społeczeństwa były demonstracje, manifestacje, strajki. Doszło także do rozlewu krwi, były pierwsze ofiary stanu wojennego: górnicy z kopalni „Wujek”, Lubin[1]. Opór stawał się coraz mocniejszy, powstawały nowe ugrupowania podziemne, rozwijała się prasa i wydawnictwa bezdebitowe.
31 grudzień 1982 roku przyniósł zawieszenie stanu wojennego, a jego odwołanie nastąpiło 22 lipca 1983 roku. W dalszym ciągu obowiązywało ostre prawo represyjne, surowo karające naruszenia porządku prawnego PRL-u. Niemniej wzrastający opór, powstawanie nowych wydawnictw, gazetek, a także znaczków stanowił wyraz zdecydowanego NIE wobec władzy komunistycznej w PRL. Był zarazem mocno akcentowanym TAK wobec Solidarności, ugrupowań i partii politycznych. Wyraźnym sygnałem zmian w podejściu rządu PRL do opozycji były amnestie.
[1] W pierwszych dniach stanu wojennego władze komunistyczne dokonały wielu aresztowań osób, które mimo dekretu nie zaprzestały działalności opozycyjnej, czynnie przeciwstawiając się wprowadzeniu stanu wojennego. Wyroki wydawane były w trybie doraźnym przez sądy wojskowe. Opozycjoniści stawiani byli w stan oskarżenia w związku z próbą obalenia ustroju PRL. W trybie doraźnym za to przestępstwo wobec reżimu komunistycznego groził wyrok do kary śmierci włącznie. W latach 1981–1982 władze komunistyczne przetrzymywały w specjalnie utworzonych obozach dla internowanych 9736 osób działających w podziemiu. Niejednokrotnie dochodziło w nich do wypadków znęcania się psychicznego i fizycznego nad internowanymi. Inną kategorię ofiar stanowią osoby szykanowane przez władze za działalność opozycyjną. Wiele z nich było prześladowanych i wyrzucanych z pracy z tzw. wilczymi biletami, eksmitowanych z zajmowanych przez siebie mieszkań, w końcu były zmuszane do emigracji. Szczególny przypadek stanowią represje wobec działaczy chłopskich, których niejednokrotnie zmuszano siłą do nieopłacalnych upraw — https://pl.wikipedia.org/wiki/Ofiary_stanu_wojennego_w_Polsce_(1981%E2%80%931983).